Jednoosobowa działalność gospodarcza czy spółka z o.o.?

Osoby, które planują rozpocząć działalność, stają przed poważnym dylematem – jaką jej formę wybrać. Dwie najczęściej wybierane formy prowadzenia działalności, które biorą pod uwagę młodzi przedsiębiorcy to spółka (np. spółka z o.o., jawna czy spółka akcyjna) i jednoosobowa działalność gospodarcza. Jak wyglądają kwestie podatkowe w przypadku JDG a jak na spółce sp. z o.o? Która z tych dwóch opcji jest najlepsza – jednoosobowa działalność gospodarcza czy spółka z o.o.? Na te pytania odpowiemy w poniższym artykule. 

Jednoosobowa działalność gospodarcza – czym jest i jaka jest jej charakterystyka? 

JDG to działalność zarobkowa wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły. Tym, co odróżnia ją od innych form to sformułowanie „we własnym imieniu”.  Zrozumienie istoty samodzielnej działalności gospodarczej wymaga uświadomienia sobie, że jej prowadzący osobiście ponosi ryzyko związane z jej działaniem. Oznacza to bezpośrednią odpowiedzialność majątkową za wszelkie aspekty funkcjonowania przedsiębiorstwa.

Kryteria, które muszą być spełnione, aby działalność mogła być klasyfikowana jako jednoosobowa działalność gospodarcza, obejmują:

• dążenie do osiągnięcia zysku – działalność powinna być ukierunkowana na generowanie dochodu,
• zorganizowany charakter – działalność wymaga ustrukturyzowanego podejścia, na przykład poprzez wynajem lokali czy prowadzenie działań marketingowych,
• ciągłość wykonywania – działalność charakteryzuje się regularnością i systematycznością działań dążących do realizacji określonych celów,
• prowadzenie działalności we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność – przedsiębiorca samodzielnie zarządza firmą, nie delegując obowiązków na osoby trzecie.

Nie można zapominać o jednej zasadniczej kwestii – odpowiedzialności za zobowiązania firmy. Oznacza ona, że w przypadku problemów finansowych, wierzyciele mogą dochodzić swoich praw z całego majątku przedsiębiorcy, włącznie z majątkiem osobistym.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością 

Z kolei spółka z o.o. jest formą prawną, która zapewnia jej właścicielom ograniczenie odpowiedzialności za zobowiązania spółki do wysokości wniesionych udziałów. Jest to jej największa zaleta, szczególnie dla biznesów wymagających znacznych inwestycji i narażonych na wysokie ryzyko. Oczywiście, termin „spółka z o.o.” jest skrótem od nazwy „spółka z ograniczoną odpowiedzialnością”, co stanowi jedną z najczęściej wybieranych form prawnych do zakładania i prowadzenia biznesu w Polsce. Liczba działających w kraju spółek z o.o. liczy się w setkach tysięcy.

Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością klasyfikuje się jako spółki handlowe i kapitałowe, a ich działalność regulowana jest przez kodeks spółek handlowych. Co kluczowe, spółka z o.o. posiada osobowość prawną i składa się z kilku organów zarządzających:

• Zgromadzenie wspólników – to najważniejsze ciało spółki, odpowiedzialne za podejmowanie fundamentalnych decyzji, w tym zatwierdzanie rocznych raportów finansowych. Decyzje na zgromadzeniu podejmowane są drogą głosowania.
• Zarząd spółki – może być jednoosobowy lub składać się z wielu osób. Zarząd odpowiada za codzienne zarządzanie spółką i reprezentuje ją na zewnątrz.
• Prezes zarządu – odpowiada za kierowanie strategicznymi aspektami rozwoju spółki, wybierany jest przez członków zarządu.
• Rada nadzorcza – ciało obligatoryjne głównie w większych spółkach, sprawuje nadzór nad działalnością spółki, w tym nad jej finansami i zobowiązaniami.

JDG czy spółka z o.o – kluczowe różnice 

Firma działająca jako spółka z ograniczoną odpowiedzialnością oraz jednoosobowy przedsiębiorca wykazują między sobą istotne różnice. Po pierwsze JDG zarządza jedna osoba, a w spółce, jak sama nazwa wskazuje, jest więcej niż jeden właściciel. Oprócz tego różnice widoczne są one w aspektach takich jak stopień odpowiedzialności za długi przedsiębiorstwa, wymogi związane z procesem rejestracji oraz zasady zarządzania rachunkowością.

Rejestracja firmy przez przedsiębiorcę

Porównanie zacznijmy od początku, czyli od tego, jak wygląda założenie obu tych form działalności. Jeśli chodzi o JDG to warto zauważyć, że jej założenie jest kompletnie bezpłatne i można to zrobić w całości przez internet. Jednocześnie zakładając firmę jednoosobową w CEIDG możesz także zgłosić się do ZUS i zarejestrować do VAT. 

Inaczej wygląda ta kwestia w przypadku spółki z o.o. Zarejestrowanie jej w KRS wiąże się z różnymi kosztami, w zależności od wybranej metody rejestracji. Dla tych, którzy zdecydują się na proces online, opłata za wpis wynosi 250 zł. Do tego dochodzi konieczność uiszczenia 100 zł za publikację w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. W przypadku rejestracji tradycyjnej, czyli bezpośrednio w urzędzie, koszt wpisu do KRS wzrasta do 500 zł, plus obowiązkowe 100 zł za wpis do Monitora Sądowego i Gospodarczego oraz dodatkowe wydatki związane z usługami notarialnymi.

Składki ZUS i zdrowotne

Idąc dalej warto zwrócić uwagę na tak ważną kwestię jak składki na ZUS oraz składkę zdrowotną. Prowadzenie spółki zwalnia bowiem z opłacania ZUS-u w przypadku gdy udziałowcami jest więcej niż jedna osoba – w praktyce rzadko spotykane są spółki jednoosobowe. Jeśli chodzi o JDG to występuje tutaj obowiązek opłacania składek ZUS, jednak przedsiębiorcy mogą skorzystać z różnych ulg w tej dziedzinie. Po założeniu firmy dostępna jest ulga na start przez 6 msc i stawka preferencyjna przez kolejne 24 miesiące. Tak samo na JDG jest obowiązek opłacania składki zdrowotnej, której wysokość zależy od formy opodatkowania. 

Sposób opodatkowania podatkiem dochodowym

Indywidualni przedsiębiorcy podlegają obciążeniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, czyli popularnym PIT. Istnieje możliwość wyboru jednego z trzech systemów opodatkowania, które różnią się między sobą stawkami, dostępnymi ulgami oraz preferencjami podatkowymi. Wybór odpowiedniego systemu opodatkowania wymaga dokładnej analizy, przy czym:

• Opodatkowanie w formie ryczałtu jest korzystne, gdy przedsiębiorca cieszy się niskimi stawkami podatkowymi i nie ponosi, bądź ponosi minimalne koszty. Stawki ryczałtowe wahają się od 2 do 17%.
• Stawka podatku liniowego, ustalona na poziomie 19%, będzie najlepsza dla tych, którzy generują wyższe dochody i jednocześnie mają znaczne wydatki w ramach prowadzonej działalności.
• Skala podatkowa oferuje kwotę wolną od podatku do 30 000 zł, następnie dochód do 90 000 zł obłożony jest 12% stawką, a dochody przekraczające 120 000 zł – stawką 32%. System ten zapewnia również dostęp do różnych ulg i preferencji, na przykład możliwości wspólnego rozliczenia z małżonkiem czy ulg na dzieci.

Z kolei spółki z ograniczoną odpowiedzialnością podlegają podatkowi dochodowemu od osób prawnych, zwanym CIT. Małe przedsiębiorstwa, których roczne przychody nie przekraczają 2 milionów euro, mogą liczyć na obniżoną stawkę CIT w wysokości 9%. Pozostałe spółki obciążone są standardową stawką 19%. Warto zaznaczyć, że po opłaceniu CIT przez spółkę, dywidendy wypłacane akcjonariuszom również podlegają opodatkowaniu 19% stawką PIT.

Prowadzenie księgowości 

Kluczowe różnice obowiązują również w kwestii prowadzenia księgowości. Każda spółka musi bowiem prowadzić pełną księgowość i księgi handlowe. Oznacza to, że właściciele spółki nie mogą swobodnie dysponować jej funduszami. Każda wykonana transakcja musi bowiem zostać odnotowana i udokumentowana. Natomiast osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą mogą prowadzić uproszczoną księgowość na podstawie księgi przychodów i rozchodów lub tylko ewidencji przychodów gdy rozliczasz się na ryczałcie – jeśli roczny dochód nie przekracza 2 mln euro. Podsumowując właściciele JDG mogą swobodnie dysponować pieniędzmi firmy, które są ich własnym majątkiem. 

Zobowiązania wspólników i zawieszenie działalności

Kluczowym aspektem różnicującym spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością od jednoosobowej działalności gospodarczej jest mechanizm pokrycia zobowiązań. W kontekście jednoosobowej działalności gospodarczej właściciel jest zobowiązany do regulowania długów firmowych z całego swojego majątku, co sprawia, że w sytuacji kryzysu finansowego, aktywa osobiste przedsiębiorcy mogą zostać przejęte przez wierzycieli. Z kolei w spółce z o.o., ryzyko finansowe ogranicza się do wartości wniesionego kapitału zakładowego, co oznacza, że udziałowcy ryzykują jedynie kwotą swojej inwestycji oraz ewentualnymi zyskami spółki.

W praktyce struktura spółki z o.o. oferuje rodzaj zabezpieczenia majątku osobistego udziałowców przed roszczeniami wierzycieli, co nie równa się jednak całkowitej immunizacji. Szczególnie w sytuacjach, gdy udziałowiec pełni również rolę członka zarządu, możliwe jest rozszerzenie odpowiedzialności na jego osobę. Mimo to, w wielu scenariuszach, aktywa osobiste udziałowców pozostają chronione, zwłaszcza gdy nie są oni zaangażowani w codzienne zarządzanie firmą.

Dla przedsiębiorców indywidualnych brak podobnej ochrony przedstawia istotne zagrożenie. Osoba prowadząca własną działalność musi mieć świadomość, że kłopoty finansowe mogą zagrozić nie tylko aktywom firmowym, ale również prywatnym majątkiem. To stanowi jedną z fundamentalnych różnic pomiędzy prowadzeniem działalności gospodarczej a zarządzaniem spółką z ograniczoną odpowiedzialnością.

Wybór najlepszej formy dla Twojego biznesu

Decydując między JDG a spółką z o.o., należy przemyśleć kilka kluczowych aspektów:

1. Ryzyko biznesowe – jeśli planujesz działalność o wysokim ryzyku finansowym, spółka z o.o. oferuje lepszą ochronę przedsiębiorcy.
2. Kapitał początkowy i koszty prowadzenia – JDG wymaga mniejszych nakładów finansowych na start i w trakcie działalności, ale spółka z o.o. daje większą swobodę w pozyskiwaniu kapitału i inwestorów.
3. Procedury księgowe i podatkowe – spółka z o.o. wymaga prowadzenia pełnej księgowości, co jest bardziej kosztowne, ale oferuje większe możliwości optymalizacji podatkowej.
4. Wizerunek i zaufanie na rynku – spółka z o.o. może być postrzegana jako bardziej wiarygodna i stabilna przez kontrahentów i instytucje finansowe.

Podsumowując, wybór między JDG a spółką z o.o. zależy od indywidualnych potrzeb, planów rozwoju biznesu oraz tolerancji na ryzyko. JDG to prostota i mniejsze koszty, idealne dla freelancerów, małych przedsiębiorstw usługowych czy handlowych. Spółka z o.o. natomiast oferuje większe bezpieczeństwo i możliwości rozwoju, co sprawia, że jest preferowaną formą dla biznesów planujących szybki rozwój, wymagających znacznych inwestycji lub działających w sektorach o wysokim ryzyku.

Spółka czy jednoosobowa działalność – podsumowanie 

Chcesz założyć firmę, ale nie wiesz, czy lepsza będzie spółka, czy jednoosobowa działalność gospodarcza? Jeśli potrzebujesz pomocy z wybraniem właściwej formy działalności, zapraszamy do kontaktu z naszym biurem rachunkowym. Specjalizujemy się w pomocy naszym klientom podczas zakładania firm oraz kompleksowo prowadzimy księgowość zarówno dla spółek jak i JDG. Potrzebujesz wsparcie i doradztwa ? Zapraszamy do kontaktu!